Để có thể đánh giá chính xác tình trạng bệnh lý của phổi hay theo dõi phản ứng điều trị, các bác sĩ thường thực hiện đo chức năng hô hấp. Cùng tìm hiểu chi tiết về phương pháp đo chức năng hô hấp và ứng dụng của máy đo chức năng hô hấp qua bài viết dưới đây.
ĐO CHỨC NĂNG HÔ HẤP LÀ GÌ VÀ ĐỂ LÀM GÌ?
Đo chức năng hô hấp, hay còn được gọi là hô hấp ký, là kỹ thuật phổ biến trong chẩn đoán và theo dõi, đánh giá tình trạng của các bệnh lý đường hô hấp. Khi tiến hành, các bác sĩ sẽ sử dụng máy đo chức năng hô hấp để đo các dòng khí khi hít vào, thở ra và tính toán các chỉ số chức năng phổi quan trọng.
Vậy đo chức năng hô hấp để làm gì? Kỹ thuật này không chỉ hiển thị các thông số liên quan đến hoạt động của phổi mà còn giúp đánh giá hai hội chứng rối loạn hô hấp là tắc nghẽn và hạn chế ở người bệnh. Đo chức năng hô hấp là kỹ thuật thăm dò khá đơn giản, dễ thao tác và không xâm lấn nên bệnh nhân sẽ không bị đau đớn và hầu như không gây khó chịu hay tai biến.
Đo chức năng hô hấp hỗ trợ chẩn đoán các bệnh lý hô hấp
QUY TRÌNH ĐO CHỨC NĂNG HÔ HẤP
Đo chức năng hô hấp là kỹ thuật tương đối đơn giản nên bệnh nhân không cần chuẩn bị trước nhiều. Tuy nhiên, cần lưu ý những yêu cầu sau:
- Mặc quần áo thoải mái trong quá trình đo.
- Tránh hút thuốc lá trước khi đo.
- Tránh uống rượu ít nhất 4 giờ trước khi thực hiện đo.
- Không tham gia các hoạt động thể chất mạnh trong 30 phút trước khi đo.
- Hạn chế ăn no trong vòng 2 giờ trước khi thực hiện đo.
- Nếu là lần đầu đo hô hấp ký để chẩn đoán, không sử dụng thuốc giãn phế quản trước khi đo.
Quy trình đo chức năng hô hấp bao gồm các bước sau:
- Bước 1: Bệnh nhân hít vào và thở ra bình thường, sau đó hít vào thật sâu và thở ra hết sức.
- Bước 2: Tiếp tục hít vào và thở ra bình thường, sau đó hít vào thật sâu và thở ra thật mạnh, hết sức có thể, duy trì thở ra trong khoảng 6 đến 10 giây.
Trong quá trình đo, kỹ thuật viên có thể kẹp mũi của bệnh nhân bằng một chiếc kẹp mũi mềm để đảm bảo không thở ra đường mũi.
Máy đo chức năng hô hấp đo thể tích và tốc độ dòng khí mà bệnh nhân hít vào và thở ra, với các thông số bao gồm:
- Thể tích khí thở ra gắng sức trong 1 giây đầu tiên (FEV1): Đây là thể tích không khí mà bệnh nhân có thể thổi ra trong vòng một giây đầu tiên của thì thở ra.
- Dung tích sống gắng sức (FVC): Là lượng không khí tối đa mà bệnh nhân có thể thở ra mạnh mẽ trong một lần thở.
- Chỉ số FEV1/FVC: Là tỷ lệ giữa FEV1 và FVC, dùng để đánh giá tình trạng tắc nghẽn.
CÁCH ĐỌC KẾT QUẢ ĐO CHỨC NĂNG HÔ HẤP
Minh hoạ kết quả đo chức năng hô hấp
Nếu bệnh nhân nghiện thuốc lá và có kết quả đo chức năng hô hấp bình thường, điều đó không có nghĩa là họ không có nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Ngược lại, nếu bệnh nhân đã mắc COPD, kết quả FEV1 sẽ giảm dần theo thời gian. Nếu FEV1 giảm dưới 40% so với chỉ số bình thường, điều này cho thấy phổi không còn khả năng duy trì chức năng bình thường và lượng oxy trong máu sẽ giảm.
Kết quả đo chức năng hô hấp bằng hô hấp ký có thể cho thấy các trạng thái sau:
- Bình thường
- Hội chứng tắc nghẽn
- Hội chứng hạn chế
- Kết hợp giữa hội chứng tắc nghẽn và hạn chế
Trong quá trình thực hiện đo, bệnh nhân cần hít vào và thở ra liên tục, không được dừng lại đột ngột vì điều này có thể làm sai lệch kết quả và ảnh hưởng đến việc chẩn đoán và điều trị.
ỨNG DỤNG CỦA MÁY ĐO CHỨC NĂNG HÔ HẤP TRONG Y TẾ
Máy đo chức năng hô hấp liên tục được phát triển và cải tiến để ứng dụng trong đa dạng các lĩnh vực y tế khác nhau:
- Trong nội khoa: Thiết bị quan trọng để xác định bệnh, phân loại mức độ nghiêm trọng, dự đoán tiến triển, chỉ định điều trị, đánh giá hiệu quả điều trị, và hỗ trợ chẩn đoán phân biệt các bệnh lý.
- Trong phẫu thuật: Máy đo chức năng hô hấp giúp phát hiện nguy cơ cao bị biến chứng hậu phẫu và đánh giá kết quả sau phẫu thuật.
- Trong giám định y khoa: Máy phân loại chức năng hô hấp, cung cấp đánh giá về khả năng làm việc của bệnh nhân.
- Trong y học lao động: Thiết bị sử dụng trong kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề về hô hấp.
- Các lĩnh vực chuyên khoa khác như thần kinh, da liễu và ung thư cũng sử dụng máy đo chức năng hô hấp để đánh giá chức năng phổi, vì các bệnh lý trong những chuyên khoa này có thể tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến hệ hô hấp.
Ứng dụng của máy đo chức năng hô hấp trong y tế
